چرا در فیلم «شهر گربه‌ها» کودکی حضور ندارد؟
اعظم پویان - بعد از دو سال رکود این روزها شاهد بازگشایی سینماها و آشتی دوباره مردم با سینماها هستیم و یکی از فیلم‌هایی که در بدو اکران با حاشیه‌های بسیاری روبرو شد فیلم «شهر گربه‌ها» بود. مدتی قبل یکی از نمایندگان مجلس در تذکر شفاهی خطاب به وزیر ارشاد گفته بود: «این گربه‌رقصانی که در فیلم سینمایی شهر گربه‌ها اتفاق افتاده است متوقف شود، چراکه این موضوع احساسات متدینین و مذهبی را جریحه‌دار کرده است، اینکه مجوز اکران چنین فیلم‌هایی داده می‌شود مخالف موازین نظام دینی است.» از این رو خبرگزاری پانا با نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان این فیلم گفت‌وگوکرده است که در پی می‌آید.
وقتی بزرگ‌ترها برای کودکان فیلم بازی می‌کنند، بچه‌ها بیشتر دوست دارند
چرا در فیلم «شهر گربه‌ها» کودکی حضور ندارد؟
من اصولاً در فیلم‌هایم به‌جز «تورنادو» از کودکان استفاده نکرده‌ام و دلیلش این است که در طول 30 سال تجربه معلمی در آموزش‌وپرورش متوجه شدم که کارهایی که بزرگ‌ترها برای قشر کودک انجام می‌دهند و می‌توانند با تیپ‌سازی یک دنیای کودکانه به وجود بیاورند، اثر بیشتری دارد. حتی از دیرباز در تلویزیون و سینما فیلم «النگ و دولنگ» را دیده‌ایم که بزرگ‌ترها برای بچه‌ها اجرا می‌کنند یا «فتیله‌ها» یا کارهای «عمو پورنگ» را دیده‌ایم. اصولاً وقتی بزرگ‌ترها برای کودکان فیلم بازی می‌کنند، بچه‌ها بیشتر دوست دارند. به همین دلیل هم من هم در فیلم «پیشونی سفید» و همچنین در فیلم «شهر گربه‌ها» از بچه‌ها استفاده کردم تا روی بچه‌ها تأثیر بیشتری بگذارد و این اتفاقی است که در همه دنیا می‌افتد.
از حالا باید با بچه‌ها عمیق صحبت کنیم
به نظر شما تا چه اندازه موضوع مهم و البته سختی مانند «مهاجرت» برای کودکان قابل درک است و چرا این سوژه در حوزه سینمای کودک برای شما مهم است؟
به نظر من بچه‌ها درک خوبی دارند و باید برای شان حرف‌های عمیق را هم بزنیم. یکی از دغدغه‌های من در طول زندگی فرار اندیشه‌ها و فرار هنرمندان و خارج شدن شان از کشور بوده است. به نظر من خوب است از حالا با بچه‌ها از این حرف‌ها بزنیم تا تصمیم به رفتن نگیرند و از همین حالا فکر کنند می‌توانند به کشورشان خدمت کرده و با هنر و اندیشه و تفکر و مغز و علم شان در خدمت مملکت و مردم شان باشند. به نظر من این اثر را «شهر گربه‌ها» بانفوذ در ذهن بچه‌ها می‌گذارد. بچه‌ها از همین حالا می‌فهمند مهاجرت عیب ندارد ولی اگر بدون تفکر انجام شود، اتفاق خوبی نیست. خاصه اینکه هیچ‌گاه خارجی‌ها به نفع ما عمل نمی‌کنند و به دنبال این هستند که از توانایی‌های ما برای خودشان استفاده کنند. به بچه‌ها هشدار می‌دهم که مراقب باشند که وقت و عمرشان برای رفتن و نبودن در کشور خودشان تلف نکنند و این برای من مهم است. من معتقدم بچه‌ها با مکرر دیدن فیلم این را کاملاً دریافت می‌کنند.
من فیلم فانتزی می‌سازم تا بچه‌ها با تخیل شان هم تفریح کنند و هم آموزش ببینند
آیا در فیلم شما عناصر مهمی مانند شجاعت، بلندپروازی یا خیال‌پردازی همان‌گونه که در دنیای بچه‌ها تعریف می‌شود، تداعی شده است؟
بله، من فیلم فانتزی می‌سازم که خیال‌انگیز باشد و صور خیال بچه‌ها فعال شود. این مسئله به بچه‌ها کمک می‌کند تا با دریافت‌های کودکانه‌شان در یک فانتزی مانند و یک آرزو به‌عنوان هدف، در آینده هدف‌گذاری شود. اگر بچه‌ها از همین حالا در یک دنیای خیال‌انگیز آنچه دوست دارند، تماشا کنند هم به لحاظ بصری کیف می‌کنند و لذت می‌برند وهم تفریح می‌کنند و آموزش می‌بینند.
مگر رقص جواد عزتی در فیلم «هزارپا» فراموش می‌شود، چرا کسی قضاوت نکرد
در این روزها اخیر پخش تیزر فیلم «شهر گربه‌ها» حاشیه‌ها و انتقادهای زیادی را برای این فیلم به همراه داشت. آیا اطلاع دارید که منتقدین این فیلم را دیده‌اند یا خیر؟
تیزرساز اصولاً تیزری می‌سازد که فیلم را با اقبال مواجه کند و نکته دیگر اینکه من این فیلم را برای قشری ساخته‌ام که در خانه‌های شان رقص و امثال این قصه‌ها به‌وفور وجود دارد و با این موضوع‌ها بیگانه نیستند. مسلم است که هر فیلمی را این قشر تماشا نمی‌کنند. قشری که اتفاقاً خوب درس می‌خوانند و جایگاه ممتاز علمی پیدا می‌کنند و گروهی از آن‌ها جایگاه ممتاز هنری دارند باید تلنگری بخورند وگرنه قشر مذهبی خیلی نیازی به این تلنگرها ندارند. من تعجبم این است که نماینده مجلسی که ادعا می‌کند آدم عمیق و بامطالعه‌ای است و البته من این آدم را نمی‌شناسم ولی ایشان من را می‌شناسند و ادعا دارند که متوجه همه زوایا هستند، چطور هنوز فیلم را ندیده و قضاوت می‌کنند. آمریکایی‌ها فیلم‌هایی می‌سازند مانند «رمبو»، «اولین خون» و در ظاهر خودزنی می‌کنند اما هدفشان این است که به همه دنیا ثابت کنند آمریکایی‌ها چقدر قوی هستند. ما هنوز نفهمیده‌ایم چه فیلمی باید بسازیم که قشری که واقع سرسری به استکبار نگاه می‌کند، متوجه شوند که افرادی مانند ترامپ و آمریکایی‌ها هیچ‌گاه دلشان برای ما نسوخته است. باید مراقبت کنیم در موضوع مهاجرت به نفع آن‌ها عمل نکنیم. در داخل حتی مسئولین و نماینده‌های مردم هم متوجه نشدند که چرا من این فیلم و امثال این فیلم‌ها را می‌سازم. من واقعاً متأثر شدم. فیلم من شاد است و در عین حال لایه‌های غم‌انگیزی دارد و این شادمانی نباید اصل موضوع من را بپوشاند. متأسفانه بیش از 10 هزار نفر در کمپین مخالفت با فیلم من امضا داده‌اند! این شیطنت یک خبرگزاری بود که برایشان متأسف هستم و البته نه برای همه همکاران این خبرگزاری، چون با من تماس گرفتند، اما نمی‌دانم کدام شان شیطنت کردند. واقعاً از بین 10 یا 15 هزار نفری که در این کمپین شرکت کرده‌اند چند نفرشان فیلم من را دیده‌اند؟ همین الان که من با شما گفت‌وگو می‌کنم در ابتدای اکران فقط 12 یا 13 هزار نفر این فیلم را دیده‌اند. چطور ممکن است شخصی بر اساس شنیده یا تماشای یک تیزر چنین قضاوتی را داشته باشد. مورد بعد اینکه اساساً این رقصی که در فیلم من وجود دارد مگر در بقیه فیلم‌ها نبوده؟ مگر رقص جواد عزتی یا رضا عطاران در فیلم «هزارپا» فراموش می‌شود که در تیزر بارها و بارها در معرض نمایش گذاشته شد. چرا کسی قضاوت نکرد. مگر ما فراموش کرده‌ایم رقص های فیلم‌هایی مانند «پایتخت» و خیلی از فیلم‌های دیگر را و فراموش کرده‌ایم در برنامه‌های ترکیبی حتی آموزش رقص گروهی داده شده است. چگونه ممکن است چنین رقصی آقای نقدعلی را تحریک کرده باشد؟ ایشان باید به خودش مراجعه کند. چگونه ممکن است قشر مذهبی با رقص مردها تحریک شوند؟ در فیلم ما هیچ زنی نرقصیده است که بگوییم تابو می‌شکنیم یا خدای‌نکرده به حرامی مرتکب شده‌ایم، اما با همه این تفاسیر من به احترام قشری که می‌دانم از روی دلسوزی با من صحبت می‌کنند و همیشه حواس شان به من بوده برای اینکه احساس شان جریحه‌دار نشود تصمیم گرفتم بخشی از فیلم را اصلاح کنم و تیزر جدید به فضای مجازی ارسال شد ولی به نظر من بد نیست آدم‌ها عادلانه قضاوت کنند. از آدمی مانند آقای نوباوه که من فکر می‌کردم دارای اندیشه است، متعجبم این اندازه سطحی به فیلم‌ها نگاه کند! بااینکه من ایشان را بسیار دوست دارم و برایم عجیب است.
هزینه هنگفتی برای اصلاح فیلم دادم
بعد از این نقدها چه مقدار از فیلم‌تان را حذف یا اصلاح کردید؟
بخش‌هایی را اصلاح کردم و چند سکانس را تغییر دادم و بااینکه هزینه هنگفتی هم متحمل شدیم ولی گمان می‌کنم بهتر است قشر مذهبی بیشتر به موضوع اصلی فیلم فکر کنند.
امیدوارم دوستان عزیز قشر مذهبی حلال و حرام را قاطی نکنند
در شرایطی که در سینما کمبود فیلم کودک داریم، نقدهای این‌چنینی تا چه اندازه به انگیزه سازندگان فیلم کودک لطمه می‌زند؟
من انگیزه‌ام با این چیزها دچار خدشه نمی‌شود. تصمیم گرفته‌ام برای بچه‌ها فیلم بسازم و می‌سازم، مسلماً خط قرمزها را می‌شناسم. با 30 سال معلمی در آموزش‌وپرورش و در نهاد پاکی مانند امور تربیتی بهتر از خیلی از این آدم‌ها متوجه می‌شوم کدام حرکت خوب یا بد است و خیلی حواسم جمع است. امیدوارم دوستان عزیز حلال و حرام را قاطی نکنند و حلال خدا را مکروه و حرام نکنند و اجازه دهند ما با کارشناسی‌مان در این عرصه آنچه به نفع بچه‌های این مملکت است تولید کنیم. شک نکنند بچه‌های ما امروز خودشان به بزرگ‌ترین شبکه‌ها و سایت‌ها فیلم‌سازی دسترسی دارند و اجازه دهند ما آنچه به صلاح است بسازیم تا آن‌ها به ماهواره‌ها و فیلم‌هایی که در نتفیلیکس ارائه می‌شود مراجعه کنند زیرا آن‌ها بیشتر ضرر خواهند کرد.